Çocuklarda ve Gençlerde Sosyal Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu

Çocuklarda ve Gençlerde Sosyal Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu

Sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu nedir?
Sosyal anksiyete bozukluğu, sosyal fobi olarak da bilinir. Sosyal fobi, sosyal durumlar karşısında endişelenme halidir. Bu bozukluğu olan bir çocuk mahcup olma veya aşağılanmaktan korkar. Çocuk kendisini çok endişe yaratacak bir sosyal durumla karşılaşıyorum diye düşünür. Bu durumlar; grup aktiviteleri, sınıfta topluluk önünde konuşma, başkalarının önünde yemek yeme ya da topluluk önünde soruları yanıtlamak ve bunun gibi durumlar olabilir. Sosyal kaygı çocuğu gerçekten çok strese sokan bir olaydır.

Bu korkular belli yaşlarda normal olabilir. Örneğin çocukların yanında yüksek sesle konuşan bir yabancı veya misafir çocuğu korkutabilir. Korku endişeden farklı bir histir. Korku tehlikeye karşı zihnin ve bedenin verdiği bir tepkidir. Anksiyete kişinin kötü bir şey olabileceğini hissetmesidir. Anksiyete mevcut yani olan bir şeye cevap değildir.

Nasıl oluşur?
Sosyal kaygının nasıl geliştiği ile ilgili toplumda farklı fikirler vardır. Bu belki de beyinde kimyasal bir dengesizlik sonucu oluşabilir. Sosyal fobiyi bazen aileler destekler. Eğer aile sosyal kaygıya izin verirse, çocuk daha fazla bu fobiyi büyütebilir. Sosyal kaygı öğrenilebilir bir durumda olabilir. Eğer aile utangaç, çekingen bir aile ise çocukta bu durumu öğrenerek sosyal kaygı bozukluğuna kadar gidebilir. Bu korku başladığında yada anksiyete başlayacağı düşünüldüğünde kendi kendine bu kaygı daha fazla büyüyebilir.

Belirtileri nelerdir?
titreyen bir ses
ağlamak
çığlık atmak
yabancı yerlerden veya durumlardan uzak durma
kalp hızı değişiklikleri
avuç içlerinin terlemesi
bulantı
baş ağrısı
mide ağrıları
korkusu çok olan çocuklar okulda veya sosyal faaliyetlerde yer alamaz

Utangaç çocuklar genelde ortama ısındıkları zaman birkaç dakika içinde gevşerler. Ancak sosyal anksiyetesi olanlar gevşemekte çok zorlanırlar. Kaygı hali normal çocukların yaptıkları ile çatışır. Arkadaş edinmeyi, sınıfa girmeyi hatta okula gitmeyi bile engelleyebilir. Ciddi formlarında akranlarından ayrı bir çocukluk geçirmek zorunda kalabilir. Bu da kendine güven, saygı eksikliği, benlik kaybı, atılganlık gibi becerilerin eksik kalmasına neden olur.

Nasıl teşhis edilir?

Eğer çocuğunuzda böyle bir durumdan endişe ediyorsanız mutlaka bir çocuk psikiyatristi ile yada psikoloğu ile görüşmenizi öneririz. Birkaç küçük testle size yardımcı olacaktır. Böylece altta yatan organik bir rahatsızlıktan mı yada sosyal kaygı bozukluğu mu olduğu konusunda net bir fikre ulaşmış olursunuz.

Nasıl tedavi edilir?
Sosyal anksiyete bozukluğu tedavisinde çeşitli yolları vardır. İlk adım çocuğa yardım etmek için genellikle velileri ve çocuğu bu bozukluk hakkında bilgilendirmektir. Bilişsel davranış terapisi (CBT) çocukların onları endişe hissetmelerinde nasıl kontrol etmelerini öğrenmelerine yardımcı olur. Bilişsel davranış terapisi ya da sosyal beceri eğitimi, rol yapma, öğrenme ve rahatlama becerilerini içerebilir. Keşfetme ve tepki önleme tedavisi (ERPT) çocukların korkuları ile yüzleşmesine yardımcı olur. Çocuklar nefes alma egzersizleri gibi egzersizlerle anksiyetelerini, vücut tepkilerini kendi başlarına kontrol etmeyi öğrenirler.

Bazen ilaç ve tedavi olarak kullanılabilir. Bu tedavi mutlaka doktorunuz önerisi ile uygulanmalıdır.

Kaygı bozukluğu ne kadar sürecek?

Bazı çocuklar  zaman geçtikçe sosyal anksiyete sorunundan uzaklaşırlar. Bazıları anksiyetelerini yönetmek için değişik yolları öğrenirler. Ancak tedavi olmazsa bazen sosyal fobi bir ömür boyu sürebilir. Bu yüzden profesyonellerden erken yardım almak çok önemlidir.

Çocuğuma nasıl yardımcı olabilirim?

Çocuğunuzda sosyal fobi olabilir diye şüpheleniyorsanız:

Anksiyeteye neden olan ya da daha onu kötü hale getiren fiziksel sorunlar hakkında mutlaka bir psikiyatri uzmanına yada psikoloğa danışın.

Çocuğunuzla kaygı yaratan durumlar hakkında konuşun. Destek veren ve anlayışlı bir bakış açısı onun korkuları ile başa çıkmasında ona yardımcı olabilir. Onu eleştirmek yerine yanında olduğunu hissettirecek bu  kaygıları yenebileceğini ona hissettirmek çocuğunuzu rahatlatacaktır.

Yazar: Dr. Murat BİLGİLİ
Makale Tarihi: 05/05/2011

Anahtar Kelimeler: anksiyete , sosyal fobi , çocuklarda sosyal fobi , kalabalıktan sıkılma , bilişsel davranış terapisi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tweet