Anoreksiya Nervoza
ANOREKSİYA NERVOZA
Anoreksiya nervoza vücut yapısında ağır bir bozuklukla karakterize, zayıf olma adına sıklıkla ölesiye açlık sınırına getiren bir durumdur.
Kadınlarda, erkeklere nazaran daha sık görülür ve başlangıcı genellikle ergenliktedir. Bozukluğun bulunduğu genç kadınlarda altta yatan psikolojik rahatsızlık kuramları arasında genç kızlıktan kadınlığa geçişi çevreleyen çatışmalar bulunur.
DSM-IV’ te anoreksiya nevroza için tanı ölçütleri beden ağırlığının beklenen en az kiloda veya üzerinde tutmaya karşı ısrarla ret etme veya belli bir büyüme dönemi boyunca beklenen kilonun alınamamasından oluşur. Her iki durumda da beklenen kilonun %85’ in den düşük beden ağırlığı kaygı uyandırıcıdır. Menarş sonrası kadınlarda anoreksiya nervoza ölçütlerini karşılamak için ardı ardına en az üç menstrüel siklüs görülmemiş olmalıdır.
Ergen ve genç erişkin öğrenciler arasında %4’ün üzerinde bir oranda çeşitli türlerde yeme bozuklukları bildirilmiştir.
Anoreksiya nervoza’nın başlangıcı en sık ergenlik yıllarının ortaları olmakla birlikte, %5’i aşan oranlarda erken yirmili yaşlarda başlayabilir.
Anoreksiya nervoza’nın ergen kızların %0,5 ile 1’inde görüldüğü tahmin edilmektedir. Kızlarda erkeklerin 10 ila 20 kat daha sıktır.
En sık olarak gelişmiş ülkelerde ve balerinlik ya da mankenlik gibi ince olmayı gerektiren mesleklerde çalışan genç kadınlarda görülür.
Biyolojik, sosyal ve psikolojik faktörler anoreksiya nervozanın sebepleri arasında yer alır.
Anoreksiya nervoza hastalarının kız kardeşleri hastalığa yatkındır, fakat bu yatkınlık genetik etkenlerden çok sosyal etkileşimle ilişkili olabilir. Aile bireylerinde majör duygudurum bozuklukları genel popülasyona oranla daha sıktır.
Anoreksiya nervoza genellikle 10-30 yaşlar arasında başlar. Bu sınırlar dışındaki hastalar tipik değildir ve tanı sorgulanmalıdır. 13 yaşından sonra hastalığın başlama sıklığı hızla artar; 17–18 yaşlarda maksimum sıklığa ulaşır. Hastaların %85’in de başlangıç 13–20 yaşlar arasındadır.
Kilo kaybetmeye yönelik yersiz davranışların çoğu gizli olarak yapılır. Anoreksiya nervoza hastaları çoğunlukla aileleriyle birlikte ya da halka açık yerlerde yemek yemeyi reddederler.
Ne yazık ki iştah kaybı anlamına gelen “anoreksi” sözcüğü yanlış adlandırmadır, çünkü hastalığın geç dönemlerine kadar iştah kaybı oldukça nadirdir. Yemek tarifi toplama ve başkaları için özenli sofralar kurma tutkuları yoğun olarak yiyecek düşündüklerinin delilleridir. Bazı hastalar yiyecek alınımındaki istemli kısıtlamayı sürekli olarak kontrol edemez ve tıkınırcasına yeme atakları olur. Bu ataklar genellikle gizlidir ve sıklıkla geceleri olur. Yeme ataklarını sıklıkla istemli kusmalar izler. Hastalar kilo vermek için laksatif hatta diüretik kullanırlar. Ritüelistik egzersizler özellikle aşırı bisiklet binme, koşma ve yürüme sık görülen aktivitelerdir.
Obsesif-kompulsif davranış, depresyon ve anksiyete literatürde anoreksiya nervoza da görülen en sık psikiyatrik semptomlar olarak geçer. Hastalar katı ve mükemmeliyetçi olma eğilimindedir. Somatik yakınmalar ve özellikle epigastik rahatsızlık sıktır. Zayıf seksüel uyum bozukluğu olan hastalarda sıklıkla tanımlanmıştır.
Hastalar genellikle kilo kayıpları gözle görülür hale geldiğinde tıbbi incelemeye alınırlar. Kilo kaybı derinleştikçe hipotermi (35,8 dereceye kadar), buna bağlı ödem, bradikardi, hipotansiyon ve lanugo (yeni doğanınkine benzer saç görünümü) gibi fizik belirtiler gözlenir ve bazı metebolik değişiklikler ortaya çıkar.
Bazı anoreksiya nervoza hastalarında zorla kusma ya da müshil ve dürietik suistimaline bağlı hipokalemik alkoloz görülebilir.
Yazar: Dr. Murat BİLGİLİ
Makale Tarihi: 07/06/2011
Lİften Zengin Diyet Nedir | |
Jet Lag Nedir | |
H3N2 Virüsü Nedir | |
1800 Kalorilik Diyet | |
Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir |
Uykuda Konuşma Nedir | |
Şizofreni Nedir | |
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir | |
Kronik Yorgunluk Sendromu Nedir | |
Stres Nedir ve Belirtileri Nelerdir |
Tweet |
|