Safra Kesesi Taşı

Safra  Kesesi taşı

Safra taşı safra kesesinde oluşan küçük taşlardır. Çok fazla acı verir. Ve safra kesenizde iltihap yapabilirler. Klasik tedavisi safra kesesi bir ameliyatla alınır.

Safra taşı nedir?

Safra keseniz karaciğerinizin altında bulunan küçük bir kesedir. Vücudunuzda besinleri parçalamasına yardım eden safra mide özsularını depolar. Fakat bazen  bu mide öz suları oldukça yoğun olur ve safra taşları oluşur. Safra taşları kum tanesi kadar küçük ya da bir golf topu kadar büyük olabilir. Büyük bir safra taşınız ya da küçük olanlarından yüzlerce olabilir. Safrataşı olan ve bunu bilmeyen bir çok insan vardır. Çoğu kişide harhangi bir problem olmaz. Fakat bazen safra kesesinden bağırsaklara mide öz suyunu taşıyan tüpler tıkanabilir. Bunun olması karnınızda kötü bir ağrı meydana getirir. Yaşınız 40’ın üzerindeyse safra taşı olma ihtimaliniz artar. Kadınlarda erkeklerden daha fazla olur.  Safra taşı olma riskini artıran diğer nedenler  çok kilolu olmak, hamile olmak ,çok fazla hızlı kilo kaybetmek(örneğin şok diyetler) ve çok yağlı yiyecek tüketmektir.

Belirtileri nelerdir?

Çoğu kişi safra taşlarının belirtisini hissetmez. Fakat safra yolları tıkanmışsa sürekli olarak kötü kramplı ağrıları olur. Genellikle bu ağrıyı karnınızın üst sağ tarafında hissedersiniz. Doktorlar buna safra kesesi ağrısı ya da biliyer kolik demektedir. Safra  taşı ağrısının ilk atağı korkunç olabilir, çünkü çok fazla ağrı verir. Genellikle

ağrı kesiciler, bu çeşit ağrıları kesmez. Dolaşmak ya da gaz çıkarmak da işe yaramaz. Mide bulantısı ve kusma hissedebilirsiniz.

Ağrı akşamları ya da geceleri sıklaşır. Ve genellikle yemek yedikten hemen sonra başlar. On beş dakika sonra durabilir. Fakat normalde dört veya altı saat sonra geçer.

Zamanla safrataşı geçebilir. Bağırsağınıza doğru gider ve dışkınızla çıkar. Fakat bazen safrataşı geçmez. Yolları tıkamaya devam eder. Bu olursa, safrataşı safra kesesinde sıkışır ve çıkamaz. Sonra safra keseniz rahatsız olur ve şişer. Buna iltihaplanmış safra kesesi denir.  Doktorlar buna kolesistit der. Bu olduğu zaman ağrınız geçmez.

Karnınızın sağ üst tarafında birisi üzerine bastırdığı zaman ağrı hisseder, ateşiniz çıkabilir ve iştahınızı kaybedebilirsiniz.  Cildinizde ve gözlerinizde sarı renkli izler, ciltte kaşıntı ve soluk renkli dışkınız olabilir. Safra keseniz iltihaplanmışsa muhtemelen tedavi için hastaneye gitmeniz gerekecek.

Safra kesenizde ağrınız olursa, belirtilere neden olan şeyin safra taşı olduğundan emin olmak için test yaptırmanız gerekir. Ultrason, MR ya da tomografi çektirmeniz ve kan testi yaptırmanız gerekebilir.

Tedavi yöntemleri nedir?

Ağrıya neden olan safra taşları için uygun tedavi  bir ameliyatla safra kesenizi almaktır. Safra kesenizi aldırmak ya da ameliyat olmak istemezseniz kullanılan bazı tedaviler mevcuttur. Ya da bir ameliyat olmaya karar vermeden önce başka bir ağrılı ataklar geçirip geçirmeyeceğinizi bekleyip görebilirsiniz.

Safra kesenizi alma ameliyatı

Safra  taşı sancısı çeken çoğu insan için ameliyat en iyi tedavi olarak tavsiye edilir.

Safra keseniz olmadan da sağlıklı bir hayatınız olabilir.

Safra kesenizi aldırmanın birkaç yolu var. Vücudunuzun içini görmek için ucunda kamera olan ince bir tüple vücudunuzda açılan birkaç küçük kesikle yapılan laparoskopik ameliyat olabilirsiniz. Ya da karnınızın içini direkt olarak görmek için daha geniş açılan kesikle yapılan açık ameliyat olabilirsiniz.

Laparoskopik cerrahi çoğu insan için daha iyidir. Daha çabuk iyileşme ihtimaliniz var. Ameliyattan sonraki gün taburcu olabilirsiniz. Açık ameliyat olursanız, hastanede beş gün kalmanız gerekebilir. Laparoskopik ameliyat olursanız ameliyat boyunca diğer organlarınızın zarar görme ihtimali daha da azalır.  Büyük bir ameliyat kesiği yerine, birkaç küçük kesiğiniz olacak. Fakat herkes laparoskopik ameliyat olamaz. Safra keseniz çok iltihaplıysa, açık ameliyat olmanız gerekebilir.

Bazen cerrah, laparoskopik ameliyata başladığı anda açık ameliyata geçmesi gerekebilir. Bu yapılan dört ameliyatta bir olur çünkü safra keseniz cerrahın beklediğinden daha iltihaplıdır ya da safra taşı küçük bir kesikten dışarı çıkamayacak kadar büyüktür. Safra keseniz alındığı zaman, vücudunuz  safra taşı yapmayı bırakır. Bu yüzden daha fazla safra taşı ağrı nöbetleriniz olmamalıdır.10 kişiden 9’unda ameliyattan sonra ağrı yok olur. Fakat 10 kişiden 1’inde hala bazı rahatsızlıklar görülür. Bu ameliyat komplikasyonlara neden olabilir ya da belki safra kesesi taşının neden olduğu belirtiler değildir. Veya sindirim borusunda hala ameliyat esnasında alınmayan taşlar olabilir. Bir çok insan safra kesesini aldırmak için ameliyat olur. Fakat bütün ameliyatlar risklidir. Anesteziye karşı alerjiniz olabilir ya da yaranız enfeksiyon kapabilir. Bazı insanlarda ameliyat esnasında ya da sonrasında kanamaları olur.

Safra kesenizi aldırdıktan sonra vücudunuz hala mide öz suyu yapmaya devam eder. Fakat safra kesenizde depolanması yerine bağırsağınıza doğru gider. Bu sindiriminizi etkilemesine rağmen genellikle ciddi sorunlara neden olmaz. Bazı insanlar önceden olduğundan daha sık tuvalete çıktıklarını görürler. Safra kesesi alınan 20 kişiden yaklaşık 1 kişinin  ishal için ilaç alması gerekir.

Diğer tedaviler

Bazı insanlar kalp sorunları gibi sağlık sorunlarından dolayı ameliyat olamazlar. Ve bazı kişiler sadece ameliyat olmak istemezler. Safra taşları için uygun başka tedaviler vardır. Safra taşlarını küçük parçalara böler ve vücudunuzdan dışarı atarlar. Bu tedaviler birkaç küçük safra taşınız ve safra yolları tıkanmamışsa uygun olabilir.

Safra taşlarınızı yok etmeye yardımcı olan tabletler alabilirsiniz. Bu tedavi altı ay veya 18 ay sürebilir. Ve yan etkileri olabilir. Kolestrolunüz çıkabilir ve ishal olabilirsiniz. Başka bir tedavi olarak safra kesesi taşlarını küçük parçalara bölen ses dalgası kullanılmasıdır. Parçalar bağırsağınıza gider ve oradan dışkınızla çıkar. Doktorlar bu tedaviye safra kesesi taşlarını şok dalgalarıyla kırma yöntemi demektedirler. Ve ağrısızdır. Safra taşını çözen ilaçlarla birleştirildiğinde en iyi sonucu verebilir.

Bu tedavilerdeki esas problem vücudunuzun bundan sonra yeni safra taşı yapabilmesidir.

 

Kendi kendinize yapabileceğiniz şeyler

Ameliyat olmak istemezseniz vücudunuzun daha fazla safra taşı yapmasını engellemek için yapabileceğiniz bazı şeyler var. Fakat safra kesenizde mevcut bütün taşları temizlemeyecektir.

Fakat doktorunuz bu yöntemleri denemenizi tavsiye edebilir.

1.    Sağlıklı kiloda kalmak ve çok aşırı kilo almamak

2.    Kilo vermeniz gerekirse yavaş yavaş verin. Şok diyetler vücudunuzda safra taşı oluşumuna neden olabilir.

3.    Düzenli yemek yemek ve bol sebze, meyve ve tam tahıllı ve az yağlı Akdeniz tipi diyetler seçmek

4.    Az alkol almak. Alkol karaciğerinize zarar verebilir ve safra taşı olma ihtimaliniz artar.

 

Sonrasında ne olacak ?

Sancılı safra taşı ataklarınız bir kere olursa tedavi olmaya karar vermeden önce ne olacağını görmek için beklemek isteyebilirsiniz.

Araştırmalar tedavi olmadıklarında ağrılı safra taşı atakları geçiren insanlara ne olduğunu şöyle göstermektedir.

Yapılan iki çalışmada:

1.    Hemen hemen insanların yarısı bir yıl içinde başka ağrılı safra taşı atakları geçirir.

2.    Bazı insanlar bir ya da iki atak geçirir ve sonra bir yıldan daha fazla süre bu ataklar olmaz. Bir atak geçiren 3 kişiden yaklaşık 1’i 10 yıl içinde bir başka atak geçirmez.

3.    Her yıl, ağrılı safra taşı olan 100 kişiden 2 veya 1’inde iltihaplanmış safra kesesi gibi bir problem olur.

4.    Sıklıkla ağrılı ataklarınız olursa onları daha sık geçirme ihtimaliniz olacaktır. Ataklarınız nadir olursa muhtemelen nadir olarak devam edecektir.

Safra keseniz iltihaplanır ve tedavi olmazsanız daha ciddi problemleriniz olabilir. Bağırsağınızda bir delik ya da safra kanalınızda bir enfeksiyon olabilir. Fakat bu problemler oldukça nadir olarak görülür. Yapılan bir çalışma, safra kesenizde bir iltihaplanmadan sonra insanlar ne olduğunu görmeye ve beklemeye karar verdiklerinde, önlerindeki 8 yılda bu 10 kişiden 7’sinin ameliyat olmasına gerek kalmadığını gösterdi.

Yazar: Dr. Bedri Ergun TOPSEVER
Makale Tarihi: 25/04/2011

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tweet