Astım
Astım Nedir ?
Astım bronş denilen akciğer içi hava yollarının sürekli iltihabi bir hastalığıdır. Bu iltihap
alerjiye veya sık geçirilen enfeksiyonlara bağlı gelişebilir.
Astımda:
-Havayolları iltihaplı ,şiş ve kızarıktır,
-Havayolları iltihaba bağlı daralmıştır,
-Havayollarında aşırı duyarlık vardır.
Havayollarında Aşırı Duyarlılık Nedir ?
Hava yollarında aşırı duyarlılık normal bir insanın hava yollarının karşılaştığı zaman herhangi
bir kasılmaya yol açmayan sigara dumanı, parfüm, yemek ve bazı diğer kokulara karşı aşırı
bir tepki vererek bronşların daralması halidir . Bu temas sonucu hastalarda öksürük krizi ve
nefes darlığı ortaya çıkabilir.
Astımın Belirtileri Nelerdir ?
3 haftadan uzun süren öksürük
Göğüste tıkanıklık hissidir
Nefes darlığı ataklar halinde gelmekte olup özellikle geceleri uykudan hastayı kaldırması
tipiktir. Ataklar arasında hastanın genelde nefes darlığı yakınması yoktur. Hastaların bir
kısmında nefes darlığı sürekli bir hal alabilir ve hastanın yaşam kalitesini bozarak sürekli
geceleri uykudan uyandırmaya, iş gücü kaybına, acile başvuralara, hastaneye yatmalara neden
olabilir. Astımlılarda mutlaka nefes darlığı olmak zorunda değildir. Öksürükle de seyreden
astım formaları vardır. Özellikle geceleri gelen ve hastayı uykudan uyandıran öksürük, eforla
gelen öksürük yakınmaları olduğunda astım olası bir tanı olarak akla gelmelidir.
Astım Atağında Neler Olur ?
Astım atağında genelde tetiği çeken bir faktör vardır. Altta yatan temel neden çoğu hastada
alerji olmakla beraber en sık olarak enfeksiyonları takiben hastalarda astım ataklarına
rastlanır. Astım atağında havayollarında var olan iltihap daha da artarak hava yollarını iyice
daraltır. Havayollarında balgam üreten hücrelerin salgısı artar ve balgam tıkaçları oluşarak
hava yollarını tıkar. Ayrıca hava yollarının etrafında var olan kas lifleri kasılarak var olan
patolojinin daha da artmasına ve hava yollarının daha da daralmasına neden olur.
Astımın Nedeni Nedir ?
Astım temelde genetik bir hastalıktır. Yakın aile çevresinde astım olan kişilerde astım
gelişme olasılığı daha yüksektir. Aile yakınlarında astım olmadan da genetik bazı
bozukluklara bağlı olarak astım gelişme olasılığı vardır. Ayrıca çevresel faktörlerde astım
gelişiminde rol oynayabilir.
Astım Tamamen Yok Edilebilirmi ?
Astımı tamamen yok etmek mümkün olmayabilir ancak astımda tam kontrol mümkün olabilir. Özellikle düzenli takip, disiplinli ilaç kullanımı ve doktor tavsiyelerinin yerine getirilmesi ile astımın tam kontrolü mümkündür.
Astımda Tam Kontrol Ne Demektir ?
Astımda tam kontrol hastanın hiç bir nefes darlığı, öksürük, göğüste tıkanıklık hissinin olmaması, eforla nefes darlığının olmaması, gece nefes darlığı ile uyanmaması , kurtarıcı ilaç kullanmaması, nefes darlığı nedeni ile acile başvurmaması, astım nedeniyle hastaneye yatmaması ve bunlar sağlanırken de ilaçların herhangi bir yan etkisi olmaması anlamına gelmektedir.Bu hastaların çoğunda ulaşılabilir bir hedeftir.
Astımda Evde Takip Nasıl Yapılır ?
Astımda evde takip hasta tarafından kolaylıkla yapılabilir. Hastanın hedefi tam kontrolü sağlamak olmalıdır. Bunun için hekimi tarafından önerilen ilaçları düzenli olarak kullanırken kendi durumunu sürekli değerlendirmelidir. Bu değerlendirmeleri objektif hale getirmek ve kontrole gidince, iki kontrol arası sürede durumunun nasıl olduğunun doktor tarafından anlaşılabilmesi için semptom skorları tutabilir. Değişik semptom skor formları mevcuttur. Hasta bir çizelge yaparak günlük olarak semptom skorlarını basit olarak: 0=nefes darlığı yok 1=hafif nefes darlığı 2=orta derecede nefes darlığı 3= şiddetli nefes darlığı şeklinde bir kağıda yansıtabilir. Aynı çizelgeye kurtarıcı ilaç kullanımı olup olmadığı, gece nefe darlığı ile uyanma olup olmadığı gibi detaylar da eklenebilir. Ayrıca PEFmetre denilen asit bir cihazla evde solunum fonksiyonları hakkında kabaca fikir sahibi olunabilir. Hastanın yaş, boy cinsine göre normal değerler hekim tarafından saptanarak hastaya belli değerlerin altında kurtarıcı ilaç kullanması gerektiği belli değerler altına düşünce de mutlaka doktoruna başvurması gerektiği söylenebilir.
Astımda Hastanede Takip Nasıl Yapılır ?
Astımlı hastada sık akciğer grafisi çekmeye gerek yoktur. Hastalığın ilk tesbitinde diğer hastalıkları ayırdetmek için bir sefere mahsus akciğer grafisi çekmek yeterlidir. İlk başlangıçta allerji deri testleri yapılabilir. Kan ve burun salgılarında alerji hücrelerinin sayısının artıp artmadığına bakılabilir. Hastaya daha sonra solunum fonksiyon testleri yapılır . Solunum fonksiyon tetsleri imkân varsa her vizitte tekrarlanarak bazı parametrelerdeki değişimler izlenebilir. Solunum fonksiyon testlerinizde bir bozukluk varsa bronşları açacak bir ilaç vererek 15-20 dakika sonra 2 . bir test yapıp bronşlardaki tıkanıklığın ilaca verdiği yanıt derecesi saptanabilir. Eğer solunum fonksiyonları normalse özellikle tanı safhasında bronş kasıcı bazı maddeler uygulanarak bronş aşırı duyarlığını ölçen provokasyon testi denen bazı özel testler yapılabilir.
Yazar: Dr. Pınar AKAN
Makale Tarihi: 25/04/2011
Alkol zehirlenmesi (intoksikasyonu) nedir | |
Kilo Verirken Nelere Dikkat Edilmeli | |
Ramazan Bayramında ve Bayram sonrası sağlıklı beslenme önerileri | |
Tatilde Sağlık | |
İnsomnia (Uykusuzluk) |
KOAH ve Tedavisi | |
Bronşektazi Nedir | |
Sigara Kullanımı ve Hamilelik | |
KOAH Tedavisinde Yardımcı Önlemler | |
Astım ve Diğer Hastalıklar |
Tweet |
|